Czym się kierować przy wyborze płynu chłodniczego?

Podczas pracy silniki pojazdów mechanicznych generują bardzo duże ciepła, które musi być skutecznie odprowadzane – w przeciwnym wypadku może dojść do poważnych uszkodzeń mechanizmu. Silniki ciągników rolniczych czy kombajnów pracują pod wyjątkowo wysokimi obciążeniami, dlatego są szczególnie narażone na awarie. Aby im zapobiegać, należy dbać o wybór odpowiedniego płynu chłodniczego. Co należy wziąć przy tym pod uwagę?

Do czego potrzebny jest płyn chłodniczy?

Jak wskazuje sama jego nazwa, płyn chłodniczy jest niezbędny do utrzymania odpowiednio niskiej temperatury pracy silnika. To specjalna ciecz, której zadaniem jest odbieranie z jednostki napędowej energii cieplnej, powstającej w wyniku spalania mieszanki powietrzno-paliwowej oraz tarcia. Następnie płyn chłodniczy wędruje do chłodnicy, gdzie zgromadzone ciepło jest oddawane do otoczenia – w ten sposób dochodzi do schłodzenia płynu, co pozwala odebrać kolejną porcję ciepła. Dzięki swemu składowi – przede wszystkim wysokiej zawartości glikolu etylowego lub propylowego – płyn chłodniczy odznacza się wysoką pojemnością cieplną, a także odpornością na niskie temperatury. Płyn chłodniczy nie zamarza, a zatem nie ma ryzyka, że w czasie silnych mrozów dojdzie do uszkodzenia układu chłodniczego bądź silnika. Ponadto płyn chłodniczy nie powoduje korozji metalowych elementów układu. Ważne jest jednak dobranie go odpowiednio do potrzeb.

Jak wybrać płyn chłodniczy?

W pierwszej kolejności należy rozważyć, czy płyn ma mieć formę koncentratu czy roztworu. W pierwszym przypadku produkt należy rozcieńczyć przy użyciu wody destylowanej w odpowiednich proporcjach – koniecznie trzeba przy tym stosować się do zaleceń producenta płynu. W drugim przypadku płyn chłodniczy nadaje się od razu do użytku. Oba rozwiązania mają swoje plusy i minusy – koncentraty są bardziej opłacalne finansowo, jednak płyny gotowe do użytku są wygodniejsze i zapewniają najwyższą skuteczność działania.

Parametry płynu chłodniczego

Jeśli wybierasz płyn chłodniczy gotowy do użytku, sprawdź jego skład, a konkretnie – proporcje składników, czyli glikolu i wody oraz inhibitorów korozji. Zawartość tego pierwszego powinna wynosić nie mniej niż 30%, w przeciwnym wypadku istnieje ryzyko, że w czasie wysokich mrozów płyn zacznie zamarzać, co może skończyć się poważnymi uszkodzeniami układu chłodzenia. Przy zawartości glikolu na poziomie 50% płyn pozostaje płynny w temperaturze do -35 stopni. Z drugiej strony glikol odznacza się niższą przewodnością ciepła, co oznacza, że jego stężenie w płynie nie powinno być zbyt wysokie, gdyż może to prowadzić do przegrzania silnika i poważnych awarii. Inhibitory korozji to substancje zapobiegające korodowaniu układu chłodzenia – dlatego nie powinno ich być zbyt mało, w przeciwnym wypadku może dojść do przyspieszonego niszczenia układu.

Czy kolor płynu ma znaczenie?

Początkowo barwniki były dodawane do płynów chłodniczych przede wszystkim w celach marketingowych – miały one pomóc wyróżnić produkt na tle konkurencji. Z czasem niektórzy producenci zaczęli wprowadzać własne zasady barwienia, które miały odpowiadać technologii, w jakiej dany płyn został wyprodukowany.

• kolor zielony lub niebieski – oznacza płyny wyprodukowane w technologii IAT, czyli Inorganic Additive Technology. Płyny takie zawierają substancje nieorganiczne służące ochronie układu chłodniczego przez korozją i kamieniem kotłowym. Wadą płynów IAT jest fakt, że dość szybko dochodzi do wytrącania się z nich krzemianów i ogólnej utracie właściwości chłodzących. Oznacza to, że płyny tego typu należy wymieniać częściej, co około dwa lata. Zaniedbanie w tej kwestii może prowadzić do poważnych awarii silnika.
• kolor czerwony, różowy, fioletowy, pomarańczowy – oznacza płyny wyprodukowane w technologii Organic Additive Technology. W ich składzie zamiast krzemianów znajdują się kwasy organiczne, które również zapewniają świetną ochronę, ułatwiają wymianę cieplną, a przy tym odznaczają się trwałością wynoszącą nawet pięć lat. Ich minusem jest jednak to, że nie można ich stosować w samochodach o starszych konstrukcjach, w których obecne są lutowane chłodnice.

Należy pamiętać, że kolor płynu nie jest zobowiązującą wskazówką co do jego składu, gdyż nie wszyscy producenci korzystają z opisanego wyżej standardu. Ponadto poszczególne płyny mogą różnić się odcieniem, wybranym przez producenta, a nie ustalanym przez rynek. Dlatego przed kupnem należy zawsze sprawdzać parametry produktu.

Temperatura wrzenia

Wspomnieliśmy już o temperaturze zamarzania płynu chłodniczego – w polskiej strefie klimatycznej optymalnym wyborem na zimę jest płyn, który zamarza w temperaturze dopiero około -35 stopni. Równie ważnym parametrem jest temperatura wrzenia. W momencie zagotowania się płynu chłodniczego znacznie wzrasta ciśnienie wewnątrz układu chłodniczego, co może prowadzić do jego uszkodzenia. Dlatego temperatura wrzenia powinna płynu powinna być jak najwyższa – zalecanym minimum jest 120 stopni C, co pozwoli utrzymać prawidłowego odprowadzenie ciepła z silnika bez ryzyka uszkodzenia układu chłodniczego.

Jak często wymieniać płyn chłodniczy?

Płyn chłodniczy z czasem ulega wyeksploatowaniu, jego parametry spadają, co przekłada się na obniżenie jakości chłodzenia. Dlatego należy go wymieniać regularnie – im częściej, tym lepiej. Zgodnie z rekomendacjami producentów dla płynów IAT minimalny czas pracy to dwa lata, po tym czasie należy je wymienić, dla płynów OAT czas ten wynosi pięć lat. Warto jednak wziąć pod uwagę również zalecenie producenta auta. Poziom płynu powinno się również uzupełniać, jeśli zostaną zauważone niewielkie ubytki. Nie należy tego robić gwałtownie w czasie gdy chłodnica jest bardzo rozgrzana, gdyż może dojść wtedy do wystąpienia gwałtownych naprężeń i uszkodzenia układu.